صفر تا صد تخلفات اداری کارمندان دولت
تخلفاتی که در دادگاه‌ها و دیوان‌های عدالت مطرح می‌شوند، همیشه مربوط به افراد معمولی نیستند. گاهی اوقات کارمندانی که در دستگاه‌های دولتی و مراکز زیر تظر دولت فعالیت می‌کنند، مرتکب تخلفاتی می‌شوند که افراد مراجعه کننده به آن‌ها می‌توانند نسبت به آن‌ها شکایت کنند. تخلفات کارمندان دولت انواع مختلفی دارند و در هیأت‌های رسیدگی به تخلفات اداری مطرح می‌شوند. زمانی که نسبت به عملکرد یک کارمند اعتراضی صورت بگیرد، کارمند می‌تواند از حقوق خود دفاع کند. اما سوال اصلی اینجاست که حقوق کارمندان در برابر تصمیمات هیأت‌های تخلفات اداری چه حقوقی هستند؟ در ادامه می‌خواهیم در مورد نوع تخلفات اداری، روش‌های طرح شکایت از کارمندان دولت، حقوق کارمندان در مقابل تصمیم اعضای هیأت رسیدگی و نقش وکیل در دفاع از حقوق کارمندان در صورت بروز تخلفات اداری صحبت کنیم.
معرفی هیأت رسیدگی تخلفات اداری
هیأت رسیدگی به تخلفات اداری مجموعه‌ای از افراد و نهادها است که به بررسی پرونده تخلفات اداری پرداخته و برای مجازات این تخلفات حکم صادر می‌کند. این هیأت متشکل از اعضای مختلفی است که هر یک در دستگاه‌های اجرایی دولت سابقه فعالیت دارند. یک نفر عضو آشنا به امور حقوقی و دو نفر عضو اصلی از میان کارکنان سازمانی با ۵ سال سابقه کاری یا بیشتر انتخاب می‌شوند تا به تخلفات اداری کارمندان رسیدگی کنند. البته این افراد باید دارای صلاحیت باشند.
این اعضا در ابتدا مسئول رسیدگی به تخلفات و بررسی اتهامات کارمندان دولت هستند. پس از آن جلسات رسیدگی به پرونده برگزار می‌شود و به فرد متخلف اجازه داده می‌شود که از حقوق خود دفاع کند. حقوق کارمندان شامل حق اعتراض، حق اطلاع رسانی و مواردی از این قبیل هستند که با رعایت هر یک از این حقوق به بررسی تخلفات اداری پرداخته می‌شود. یعنی هیچ حقی در روند رسیدگی به تخلفات اداری پاسمال نخواهد شد.
بررسی انواع تخلفات اداری
قبل از این که حقوق کارمندان در برابر تصمیمات هیأت‌های تخلفات اداری را بررسی کنیم، می‌خواهیم ابتدا با انواع تخلفات اداری آشنا شویم. طبق موارد مندرج در قانون تخلفات اداری حدوداً ۴۰ تخلف مختلف وجود دارند که اگر کارمندان مرتکب آن‌ها بشوند، ذی‌نفع می‌تواند از کارمند شکایت کرده و از حقوق خود دفاع نماید. این تخلفات شامل مواردی همچون رفتار ناخوشایند کارمندان، تهمت، افترا، فحاشی، نقض قوانین و مقررات مربوط به سازمان، ایجاد نارضایتی در مراجعه کنندگان، اخاذی و اختلاس و مواردی از این قبیل می‌شوند.
در کل کارمندان می‌بایست در چارچوب قوانین و مقررات خاصی فعالیت کاری خود در ادارات دولتی را به سرانجام برسانند. این افراد ممکن است با انواع پرونده‌ها و انواع اطلاعات ارباب رجوع در ارتباط باشند. در صورتی که اطلاعاتی از این قبیل منتشر شوند، در صورت تبعیض، در صورت سرپیچی از قوانین حاکم بر سازمان، با عدم انجام درست و به موقع وظایف کاری، رعایت نکردن حجاب و شئونات اسلامی در محل کار، انجام فعالیت‌های گسترده ضد نظام جمهوری اسلامی ایران، افشای اسناد محرمانه و هزار و یک تخلف دیگر کارمند دولت باید به مراجع رسیدگی به تخلفات اداری مراجعه نماید و اگر جای دفاع وجود دارد، از خود دفاع کند.
روش‌های طرح شکایت از کارمندان اداری
طرح شکایت از کارمند دولت تفاوت زیادی با مطرح نمودن شکایات عمومی دارد. این شکایات به مراجع رسیدگی مخصوص ارسال می‌شوند و شرایط خاصی نیز دارند. افرادی که می‌خواهند شکایات تخلفات کارمندان دولتی را در دیوان عدالت اداری کشور یا سایر مراجع ذی‌ربط به ثبت برسانند، می‌توانند از روش‌های مختلفی استفاده کنند. در ادامه به معرفی چند روش خاص برای ثبت تخلفات کارمندان دولت خواهیم پرداخت:
- شرکت در نظرسنجی مخصوص ادارات دولتی
تمامی سازمان‌ها و نهادهای دولتی برای نظارت بر کیفیت عملکرد کارکنان و سنجش میزان رضایت ارباب و رجوع نیازمند برگزاری نظرسنجی هستند. معمولا صندوق‌های خاصی برای اعلام نظرات و پیشنهادات در نظر گرفته شده‌اند که هر فردی می‌تواند با ثبت نظر خود نسبت به عملکرد کاری یک کارمند اداری نظر دهد و در صورت نارضایتی از عملکرد کارمند شکایت کند. با انجام این کار می‌توانید در تنبیه و تشویق کارکنان اداری نیز نقش مؤثری ایفا کنید.
- مطرح کردن شکایت در واحدهای بازرسی
روش دوم برای شکایت از عملکرد کارمندان دولت ثبت شکایات در واحد بازرسی و پیگیری است. این واحد در واقع مسئول رسیدگی به شکایات مطرح شده در مورد تخلفات کارمندان است و این شکایات را بررسی می‌کند.
- مراجعه به قانون
از آنجایی که فعالیت در ادارات دولتی قوانین خاص خود را دارد، ارباب رجوع می‌توانند طبق این قوانین و تخلفات کارمندان از فرد مد نظر خود شکایت داشته باشند. در شرایطی که کشمکش‌های فیزیکی و حقوقی با کارمندان دولت افزایش یابد، بهترین راهکار شکایت کردن از کارمند در مراجع قانونی و پیگیری این شکایات در مراجع ذی‌ربط است.
برای مثال اگر یک کارمند عملکردی بر خلاف قوانین فعالیت در سازمان‌ها یا شرکت‌های دولتی دارد، ارباب رجوع با مراجعه به دیوان عدالت و ثبت دادخواست حقوقی می‌تواند نارضایتی خود از یک کارمند را به ثبت برساند. در این موارد بهتر است طرفین یعنی کارمند و فرد شاکی وکیل داشته باشند تا به خوبی از حقوق خود دفاع نمایند.
مراحل ثبت شکایت در دیوان عدالت اداری
افرادی که قصد تنظیم دادخواست دیوان عدالت را دارند، می‌بایست مراحل مختلفی را به منظور ثبت شکایات خود طی کنند. در کل از زمانی که یک فرد نسبت به تخلفات اداری کارمند اعتراض می‌کند تا زمانی که کارمند در صدد دفاع از حقوق خود بر می‌آید و حکم نهایی صادر می‌شود، مراحل زیر طی می‌شوند:
- در مرحله ابتدایی افراد شاکی برای ثبت شکایات نسبت به تخلفات دستگاه‌های اداری باید به دفاتر الکترونیک قضایی مراجعه کنند و درخواست رسیدگی به این تخلفات را ثبت نمایند.
- در گام بعد پس از بررسی شکایات نزدیک‌ترین شعبه رسیدگی به شکایت فرد متناسب با موقعیت محل زندگی او معین می‌شود. سپس پرونده شکایت نسبت به تخلفات اداری به شعبه منتخب ارسال شده تا صحت آن مورد بررسی قرار گیرد.
- در این مرحله ریاست شعبه منتخب به بررسی پرونده می‌پردازد تا تمامی ضمائم آن شفاف شوند و مدارک لازم نیز تهیه گردند.
- در قدم بعد باید به پرونده تخلفات اداری یک کارمند رسیدگی شود. در این مرحله پس از بررسی مدارک و مندرجات پرونده ابلاغیه به کارمند ارسال می‌شود و کارمند یک ماه فرصت دارد تا به شعبه محل رسیدگی به شکایات و تخلفات اداری مراجعه کرده و پاسخگو باشد.
- در این گام اگر کارمند بی‌گناه بوده یا متهم شناخته شود، می‌تواند مدارک مبتنی بر اثبات ادعای خود را ضمیمه پرونده کند. در حقیقت کارمند دولت با مراجعه به شعبه منتخب می‌تواند از حق خود دفاع کند. لازم به ذکر است کارمندان دولت برای دفاع از حقوق خود می‌بایست از خدمات مشاوره حقوقی زیر نظر وکلای باتجربه و ماهر استفاده کنند.
- در مرحله نهایی بر اساس ضمائم پرونده و ادعای طرفین پرونده رأی نهایی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری صادر شده و اجرا می‌گردد. در صورت لزوم تجدید نظر رأی صادر شده قبل از اجرا مجدداً بررسی خواهد شد.
حقوق کارمندان در برابر تصمیم هیأت تخلفات اداری
همان طور که اشاره کردیم، کارمندان متخلف مشغول به فعالیت در دستگاه‌ها و نهادهای دولتی دارای حقوقی هستند و برای رسیدگی به یک پرونده حقوق آن‌ها باید رعایت گردد. در ادامه به معرفی مهمترین حقوق کارمندان دولت در برابر تصمیمات هیأت رسیدگی له اختلافات خواهیم پرداخت.
- حق دفاع از خود
یکی از مهمترین حقوقی که کارمندان دولت دارند، حق دفاع از خود است. بهتر است کارمندان شواهد و دلایلی که نشانگر بی‌گناهی آن‌ها هستند را به مراجع رسیدگی به تخلفات ارائه کنند و در برابر اتهامات از حق خود دفاع نمایند.
- حق اطلاع رسانی
از دیگر حقوقی که در زیر مجموعه حقوق کارمندان در مواجهه با تصمیمات هیأت رسیدگی به تخلفات قابل بررسی است، حق اطلاع رسانی است. هیئت رسیدگی به تخلفات اداری موظف است در مورد اطلاع رسانی راجع به جزئیات پرونده تخلفات یک کارمند و تصمیمات نهایی اعضای هیأت رسیدگی به تخلفات اقداماتی را انجام دهد. معمولا از سوی مراجع قضایی ابلاغیه‌هایی به کارمند متخلف ارسال می‌شوند که مبنی بر اطلاع رسانی در مورد نوع تخلف، جریمه تخلفات انجام شده و ساعت و زمان پاسخگویی به تخلف هستند.
- برخورداری از حق تجدید نظر
همان طور که ارباب و رجوع می‌توانند پس از صدور حکم قطعی جلسه رسیدگی به تخلفات اداری نسبت به رأی صادر شده اعتراض کنند، کارمندان نیز حق دارند در صورت عدم رضایت از رأی صادر شده درخواست تجدید نظر داشته باشند و به رأی اعتراض کنند. با ثبت این درخواست حکم در نظر گرفته شده اجرایی نمی‌شود و مدارک و مندرجات پرونده مجددا زیر نظر کارشناسان و اعضای هیأت رسیدگی به تخلفات اداری بررسی می‌گردد.
برخی از کارمندان با هدف رفع اتهامات و دفاع از حقوق خود تمایل دارند در جلسات مشاوره حقوقی شرکت کنند. در این موارد محدودیت و مانعی برای یک کارمند در نظر گرفته نمی‌شود؛ زیرا فرد با کمک یک وکیل یا مشاور حقوقی در دفاع از حقوق خود بهتر عمل خواهد کرد.
- برخورداری از حق عدم تبعیض
از دیگر حقوق کارمندان در برابر تصمیمات هیأت‌های تخلفات اداری می‌توانیم به حق عدم تبعیض اشاره داشته باشیم. این طبیعی است که تصمیمات هیأت رسیدگی به تخلفات اداری باید بدون توجه به نژاد، جنسیت، مذهب گرفته شده باشند. در واقع یکی از قوانین مهم رسیدگی به تخلفات اداری برگزاری جلساتی عادلانه و بی‌طرفانه است.
در صورتی که کارمند متوجه بروز تبعیض‌های این چنینی در زمینه صدور رأی رسیدگی به تخلفات قانونی بشود، با ارائه ادله و مستندات لازم می‌تواند از حق عدم تبعیض خود دفاع کرده و رأی نهایی را تغییر دهد.
برخورداری از حق حفظ حریم خصوصی
اعضای هیأت رسیدگی به تخلفات اداری به اطلاعات مختلفی نظیر اطلاعات هویتی، کاری، تحصیلی و ... طرفین پرونده‌های حقوقی دسترسی دارند. اطلاعات مرتبط با تخلفات یک کارمند می‌بایست به صورت محرمانه باشند و تنها در اختیار افراد دارای صلاحیت و افراد مجاز قرار بگیرند. در صورتی که هر یک از اعضای هیأت رسیدگی به تخلفات اداری دست به افشای اطلاعات مندرج در یک پرونده بزند، کارمند می‌تواند از حق حفظ حریم خصوصی خود دفاع نماید.
اهمیت انتخاب وکیل برای دفاع از حقوق کارمند در تخلفات اداری
اثبات نقض قوانین اداری و دستگاه‌های دولتی کاری دشوار است اما اگر مؤدی قادر به اثبات تخلفات کارمندان دولت باشد، این افراد نمی‌توانند به راحتی از حقوق خود دفاع کنند یا رأی هیأت رسیدگی به تخلفات اداری را تغییر دهند. اینجا است که کارمندان متهم باید از خدمات وکلای باتجربه و متخصص بهره‌مند شوند. اگر متهم هستید یا بی‌گناه هستید، بهتر است برای موفقیت در پرونده‌های تخلفات اداری از خدمات یک وکیل ماهر بهره‌مند شوید. با این کار به آسانی با چالش‌های مسیر رسیدگی به پرونده تخلفات مواجه می‌شوید و از حقوقی که باعث ثبات بی‌گناهی شما می‌شوند نیز به راحتی دفاع می‌کنید.
لازم به ذکر است وکیل به عنوان نماینده‌ای از سوی کارمند در جلسات رسیدگی به تخلفات اداری شرکت می‌کند و تا جایی که قوانین اجازه بدهند، از پروند در حال رسیدگی دفاع می‌نمایند.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی حقوق کارمندان در برابر تصمیمات هیئت‌های تخلفات اداری پرداختیم و مهمترین حقوق کارمندان در مواجهه با پرونده شکایات مربوط به تخلفات اداری را بررسی کردیم. کارمندان حتی اگر متهم باشند و تخلف انجام داده باشند، حق دارند از ابلاغیه‌های هیأت رسیدگی به تخلفات اداری اطلاع پیدا کنند. آن‌ها همچنین از حقوقی مثل عدم تبعیض در دستگاه‌های رسیدگی به تخلفات، حق دفاع از پرونده تخلفات، حق تجدید نظر و حق شرکت در جلسات مشاوره حقوقی را دارند. کارمندان می‌توانند از خدمات وکالت برای رسیدگی به پرونده تخلفات اداری و اثبات بی‌گناهی خود (در صورت بی‌گناه بودن) استفاده کنند. اگر شما نیز برای موفقیت در پرونده تخلفات اداری نیاز به خدمات وکیل دارید، می‌توانید همین حالا با ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
- آیا کارمندان می‌توانند وکیل داشته باشند؟
- بله. کارمندانی که به عنوان یکی از طرفین پرونده شکایت نسبت به تخلفات اداری دخیل هستند، می‌توانند از خدمات وکیل ماهر استفاده کنند یا با دریافت مشاوره حقوقی به دفاع از حقوق خود بپردازند.
- مدت زمان رسیدگی به تخلفات چقدر است؟ معمولا زمان رسیدگی به تخلفات اداری بر اساس عواملی همچون شرایط پرونده و نوع تخلف متغیر است. به طور کلی کارمندان یک ماه پس از ابلاغ رأی می‌توانند از حقوق خود دفاع کنند. البته این مدت زمان قابل تغییر نیز هست.
- آیا کارمندان حق دارند از اطلاعات پرونده خود مطلع شوند؟
- بله. یکی از حقوق مهم کارمندان در رابطه با پرونده تخلفات اداری این است که از جزئیات پرونده اطلاعات کاملی داشته باشند. جزئیات پرونده شامل مدارک، ضمائم و مستندات وجود می‌شود.
محمدرضا کریمی وکیل پایه یک دادگستری کارشناس ارشد حقوق خصوصی و عضو رسمی کانون وکلای دادگستری مرکز